filhellen

Kiedy Metis była blisko porodu ich dziecka, Zeus, przestrzeżony, że pozbawi go ono tronu, połknął przyszłą matkę. Gdy nadszedł czas rozwiązania, cierpiał na potworne bóle głowy. Hefajstos przyszedł mu z pomocą i rozrąbał czaszkę toporem. Z głowy Zeusa wyszła Atena w pełnej zbroi, bóstwo mądrości. Narodziny miały miejsce nad jeziorem Triton w Libii. Bóg piorunów kochał córkę najbardziej ze wszystkich dzieci.

Była to surowa i niedostępna dziewica, słynąca z olbrzymiej siły. Ludzie cenili ją bardzo, chociaż nie podzielali jej zapału do wojny.

Atena ceniła również sztukę tkacką (Atena Ergane). Pewnego razu księżniczka Arachne stwierdziła, że tej sztuce dorównuje bogini. Ta stanęła z nią do zawodów. Gdy praca Arachne okazała się piękniejsza, Atena podarła ze złości tkaninę. Zrozpaczona księżniczka powiesiła się. Atena zrozumiała, ile zła wyrządziła, dlatego przywróciła jej życie i zamieniła w pająka; w innej wersji, Atena ukarała Arachne za szczycenie się swoim talentem tkackim, i zamieniła ją w pająka.

W sporze z Posejdonem o panowanie nad Attyką miała według woli Zeusa zwyciężyć ta strona, która ofiaruje krajowi piękniejszy dar. Posejdon uderzeniem trójzęba na Akropolu sprawił, że wytrysło źródło słonej wody. Atena natomiast zasadziła drzewko oliwki. Sędziami w tym sporze było dwunastu bogów. Za piękniejszy i bardziej pożyteczny uznali dar Ateny.

Ulubionym miastem bogini były Ateny, gdzie co cztery lata odbywały się wyścigi rydwanów, zapasy i koncerty muzyczno – wokalne (Panatenaje). Zwycięzcy dostawali pewną ilość świętej oliwy, przechowywanej w malowanych dzbanach.

W Atenach powstała wspaniała świątynia poświęcona bogini – Partenon. Poza tym, miała swoje świątynie w Sparcie, Megarze, Argos. W Troi znajdował się prastary posąg-idol bogini, Palladion. Miał on zapewnić mieszkańcom miasta bezpieczeństwo ale gdy Diomedes i Odyseusz wykradli go, Troja padła łupem Greków.

Symbolem Ateny jest sowa, alegoria mądrości. Atrybutami: włócznia, hełm, egida (koźla skóra zarzucona na ramiona, spięta głową Meduzy, zmieniającej każdego, kto na nią spojrzy w kamień; wg innej wersji była to tarcza sporządzona przez Hefajstosa, pokryta skórą kozy Amaltei.

Hymn do Ateny, przeł. J. Danielewicz

Sławną Pallas Atenę zaczynam opiewać
Modrooką, przemądrą i neubłaganą,
Dzielną miast opiekunkę, dostojną dziewicę,
Trytogeneję, która sam mądry Zeus zrodził
Ze świętej głowy, w zbroję wojenną ubraną
Złotem błyszczącą; widok ten wszystkich podziwem
Przejął niebian, gdy ona przed egidodzierżcę
Zeusa szybko skoczyła z nieśmiertelnej głowy,
Ostrą włócznią wstrząsając. Zadrżał wielki Olimp
Od mocy modrookiej bogini, a ziemia
Wokół strasznie krzyknęła, wzburzyło się morze
Bałwanami ciemnymi i nagle zamarło.
Zatrzymał także sławny syn Hyperionowy
Szybkonogie rumaki, dopóki dziewica
Nie zdjęła boskiej zbroi z nieśmiertelnych ramion
-Pallas Atena; Zeus się przemądry ucieszył.
Tak pozdrowione dziecię bądź egidodzierżcy:
Ja i ciebie, i innej będę pomny pieśni.

---

---

Wykorzystana literatura:

1. Hymny Homeryckie,
2. Mitologia, Jan Parandowski.